آرون دیوید میلر، دیپلمات برجسته آمریکایی، روز جمعه در مقالهای به «واقعیتهایی در مورد برجام که از نظر سیاسی راحت نیستند» اشاره کرد و گفت هم مدافعان و هم مخالفان این توافق باید به این واقعیتها توجه کنند. میلر، که مشاور دولتهای دموکرات و جمهوریخواه بود، از مدافعان احیای برجام و معتقد است دستیابی به این توافق همچنان بهترین گزینه در میان گزینههای بد است.
میلر در این مقاله، که در نشریه فارین پالیسی منتشر شد، نوشت «اقدام حکومت به سرکوب وحشیانه معترضان» در پی قتل مهسا امینی باعث شده است مخالفتها با حکومت ایران بیشتر و احیای برجام دشوارتر شود. او یادآوری کرد که توافق پیشین برجام هم با مخالفت شدید کنگره آمریکا مواجه بود و این دفعه هم چنین خواهد بود. او علاوه بر سرکوب مردم، به برخی دیگر از اقدامهای حکومت ایران اشاره کرد از جمله دسیسه سپاه برای به قتل رساندن جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی، و هدف گرفتن سایر مقاهای دولت ترامپ؛ آزار و اذیت دگراندیشان ایرانی مقیم آمریکا؛ حمله به سلمان رشدی که وزارت خارجه ایران اعلام کرد مقصر اصلی خود رشدی بوده است. میلر گفت مجموع اینها باعث شده است «سوالهایی موجه مطرح شود که چرا دولت بایدن همچنان با ایران مذاکره میکند».
این دیپلمات، که اکنون کارشناس ارشد موسسه صلح بینالمللی کارنگی است، گفت در ضمن باید معایب احیای برجام را پذیرفت. مثلا برخلاف وعده دولت بایدن که توافق جدید «قویتر و طولانیتر» از برجام ۲۰۱۵ خواهد بود، واقعیت این است که توافق جدید «کوتاهتر و ضعیفتر» خواهد بود، چرا که ایران در چهار سال گذشته بر دانش و ظرفیت هستهای خود افزوده است و اقدامهایش تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیست. او یادآوری کرد که بخشهای مهمی از توافق اصلی که غنیسازی اورانیوم و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته را محدود میکردند اکنون زودتر منقضی میشوند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
میلر به گزارش موسسه بینالمللی علم و امنیت بینالمللی اشاره کرد مبنی بر اینکه ایران به پیشرفتهای مهمی رسیده است و اکنون، غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم ۲۳۵ را به شیوهای سریعتر از شیوههای سنتی انجام میدهد. آژانس هم مدتها است میگوید قطع همکاریهای ایران با این نهاد در بسیاری زمینهها باعث شده است قادر به نظارت نباشد.
این دیپلمات گفت دسترسی ایران به منابع گسترده مالی از دیگر معایب احیای برجام است، چرا که جمهوری اسلامی با این پول نفوذش را در لبنان، سوریه، عراق، بحرین، یمن و نوار غزه افزایش خواهد داد. او نوشت: «بازگشت به برجام باعث محدودسازی خواستههای هستهای ایران میشود (دستکم تا پایان این دهه) اما لغو تحریمها به گسترش نفوذ ایران در عرصه منطقهای کمک خواهد کرد.»
میلر از کریم سجادپور، دیگر کارشناس موسسه کارنگی، نقل قول آورد و نوشت ایران از قدرت و منابعش نه برای پیشبرد منافع ملیاش که برای مقابله با آمریکا و اسرائیل استفاده میکند و مادامی که حکومت کنونی ایران سر کار باشد، بعید است این رویه تغییر کند.
آخرین نکته منفی که میلر مطرح کرد این موضوع است که برجام حتی نمیتواند مانع دستیابی ایران به سلاح هستهای شود. اگر برجام احیا شود، برخی از محدودیتهای کلیدی تا سال ۲۰۳۱ منقضی میشوند.
نویسنده این مقاله تاکید میکند که برجام برای بهبود روابط بین ایران و آمریکا نیز نفعی نخواهد داشت و برعکس، علی خامنهای و سپاه شاید برای اینکه نشان دهند تسلیم آمریکا نشدهاند، به فعالیتهای مخل ثبات منطقه بیفزایند.
میلر در پایان افزود احیای برجام پیروزی مهمی برای دیپلماسی آمریکا نخواهد بود و ایران همچنان باید «عاملی نامطلوب» تلقی شود، اما تاکید کرد که برجام همچنان بهترین گزینه در میان گزینههای بد است. او به چند سیاست جایگزین اشاره کرد: افزایش تحریمها، تهدید نظامی جدی که یا ایران را پای میز مذاکره بیاورد و یا از ساخت سلاح هستهای بازدارد؛ و بالاخره، سیاست جدی تغییر حکومت که برقراری حکومتی متعادلتر منجر شود که برنامه دستیابی به سلاح هستهای، فعالیتهای مخل ثبات منطقه و پشتیبانی از تروریسم را کنار میگذارد.
این دیپلمات نوشت: «اما هیچیک از این گزینهها پاسخ مشکل پیش روی دولت بایدن نیستند: چگونگی محدودسازی و نظارت بر برنامه هستهی ایران و جلوگیری از لغزش به احتمال بسیار جدی انفجار در منطقه. با توجه به بنبست در مذاکرات، بازگشت به برجام شاید ممکن نباشد اما اگر باشد، دولت بایدن مادامی که امکان دستیابی به توافق وجود دارد، باید در همین مسیر تلاش کند.»